«Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ Ι.Γ.Μ.Ε. ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ»

Αθήνα, 17-4-2018

ΕΙΣΗΓΗΣΗ

στην Ημερίδα της 17 Απριλίου 2018

Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών, Ακαδημίας 18

«Ο ρολοσ ΤΟΥ Ι.Γ.Μ.Ε. στην αναπτυξη ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ»

Αγαπητοί Προσκεκλημένοι,

Εκ μέρους όλων των εργαζομένων του ΙΓΜΕ σας ευχαριστούμε από καρδιάς για τη σημερινή παρουσία σας σε ετούτη την ημερίδα, Ημερίδα που στοχεύει στο επιστημονικά, πολιτικά και κοινωνικά αυτονόητο και προφανές: την εξασφάλιση της αποτελεσματικής παρουσίας, λειτουργίας και δράσης του Ινστιτούτου μας, σε αυτά τα δύσκολα χρόνια.

Για τους εργαζόμενους στο Ινστιτούτο, η αποτελεσματική παρουσία, λειτουργία και δράση του, δεν είναι μόνο το μέσο εξασφάλισης του βιοπορισμού τους. Είναι παράλληλα το μέσο που τους δίνει τη δυνατότητα να ασκούν τις επιστημονικές και τεχνικές τους γνώσεις προς όφελος της Πολιτείας και της Κοινωνίας, στην υπηρεσία της Χώρας και των Πολιτών της.

Κάτω από αυτή κυρίως την ιδιότητα και το ενδιαφέρον, καλέσαμε όλους εσάς που παρευρίσκεστε εδώ σήμερα, όλους εσάς που γνωρίζουμε ότι η λειτουργία και οι δράσεις σας επηρεάζονται σημαντικά από την ύπαρξη, τη λειτουργία και τις δράσεις του ΙΓΜΕ.

Σας ζητήσαμε και σας ζητάμε, με τις ουσιαστικές παρεμβάσεις σας, να μας βοηθήσετε από τη δική σας σκοπιά, τα δικά σας ενδιαφέροντα και ανάγκες, να αναδείξουμε μαζί την αναγκαιότητα, τον αναντικατάστατο ρόλο του ΙΓΜΕ στα πεδία των γεωλογικών και συναφών περιβαλλοντικών δράσεων και συμβάντων. Να πείσουμε μαζί τη σημερινή Πολιτεία, τη σημερινή κυβέρνηση και την πολιτική μας ηγεσία του ΥΠΕΝ, για την αδήριτη επιστημονική, πολιτική, κοινωνική, αναπτυξιακή αναγκαιότητα να συνεχίσει να υπάρχει και να λειτουργεί αποτελεσματικά το Ινστιτούτο μας.

Το ΙΓΜΕ αντιμετωπίζει σήμερα δύο ιδιαίτερα κρίσιμα προβλήματα λειτουργίας:

1.      τη σοβαρή έλλειψη μόνιμου επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού, που υποσκάπτει την προοπτική συνέχειας της λειτουργίας του στο πολύ εγγύς μέλλον, και

2.      το μεγάλο χρέος που έχει  συσσωρευτεί με την άρνηση του σημερινού υπουργού ΠΕΝ, κ. Σταθάκη, να καταβάλει τις νόμιμες αποζημιώσεις αποχώρησης των εργαζομένων σε αυτό και τις συνεπαγόμενες σχετικές τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, γεγονός που μας έχει οδηγήσει σε συνεχή απειλή αναστολής της λειτουργίας μας.

Αν αυτά τα δύο προβλήματα δεν αντιμετωπιστούν άμεσα και αποτελεσματικά, δεν μπορεί να υπάρχει ομαλή συνέχεια, λειτουργία και δράση του ΙΓΜΕ.

Η δική μας η παρέμβαση, που ακολουθεί, θα είναι η κατά το δυνατό συντομότερη και πλέον περιεκτική.

Δεν θα αναφερθούμε καθόλου στην 67χρονη ιστορική διαδρομή του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών,  ούτε στην καθοριστική προσφορά του στην ανασυγκρότηση και εν συνεχεία στην ανάπτυξη της Εθνικής Οικονομίας της χώρας καθώς και στη γεωλογική επιστήμη στην  Ελλάδα. Πιστεύουμε πως τουλάχιστον οι παρόντες αυτά τα γνωρίζουν πολύ καλά.

Ο κύριος στόχος της εισήγησης ετούτης είναι να απαριθμήσουμε σύντομα τις βασικές σημερινές λειτουργίες, προγράμματα και δράσεις του ΙΓΜΕ που επηρεάζουν θετικά και καθοριστικά την πορεία της ανάπτυξης της χώρας, την ασφάλεια, το επίπεδο και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Λειτουργίες και δράσεις απαραίτητες και ιδιαίτερα χρήσιμες τόσο για τους φορείς που εκπροσωπείτε όσοι βρίσκεστε εδώ σήμερα, όσο και γενικότερα για τη Πολιτεία και τους Πολίτες της που σύμφωνα με το θεσμικό μας ρόλο και υποχρέωση πρέπει να συμβουλεύουμε και επικουρούμε.

ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Σε ότι αφορά στα προγράμματα και δράσεις για τις ανάγκες συλλογής και διάθεσης πληροφοριών για τη ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ της χώρας, το ΙΓΜΕ έχει σχεδιάσει και βρίσκεται στη διαδικασία εξασφάλισης πιστώσεων ύψους 2,8 εκ. €, μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2023, που στο τέλος της πενταετίας θα οδηγήσουν:

·         Στην ολοκλήρωση της αναθεωρημένης, σύμφωνα με τις σύγχρονες γεω-επιστημονικές αντιλήψεις, γεωλογικής χαρτογραφικής δομής όλης της χώρας και σε καθολική εναρμόνιση  των γεωλογικών χαρτών κλίμακας 1:50.000.

·         Στη διάθεση όλων αυτών των στοιχείων (γεωλογικοί χάρτες, βάσεις δεδομένων γεωλογικών σχηματισμών κλπ) σε ψηφιακή μορφή και με φιλικό και εύκολα προσβάσιμο τρόπο μέσω σχετικής χαρτογραφικής πύλης του ΙΓΜΕ, στην Πολιτεία, τους φορείς, και σε κάθε ενδιαφερόμενο επιστήμονα, μελετητή ή πολίτη της χώρας και της Ε.Ε.

Στην ίδια πρόταση προγράμματος συμπεριλαμβάνεται:

• Η έναρξη της γεωλογικής χαρτογράφησης της Ελλάδας σε κλίμακα 1:25.000 με τέσσερα (4) πιλοτικά φύλλα από διαφορετικές γεωτεκτονικές ζώνες.

·         Η γεωλογική, γεωθεματική χαρτογράφηση μεγάλης κλίμακας (1:5.000) στο πλαίσιο της «Αστικής Γεωλογίας» για τις πόλεις της Λαμίας και Αλεξανδρούπολης σύμφωνα με τα επιτυχημένα πρότυπα που έχουν ήδη εκτελεστεί οι αντίστοιχες μελέτες για τη Σπάρτη, τη Δράμα, τους Θρακομακεδόνες,  το Ναύπλιο, την Ηγουμενίτσα και το Βόλο.

·         Η ολοκλήρωση ενός ακόμη φύλλου χάρτη υποθαλάσσιας γεωλογίας για την περιοχή της Σκύρου, σε κλίμακα 1:200.000 και ψηφιακή μορφή.

·         Η συνέχιση της συστηματικής καταγραφής των θέσεων και περιοχών ιδιαίτερου γεωλογικού – γεωτουριστικού ενδιαφέροντος, ως γεωσημεία, γεώτοποι και γεωδιαδρομές. Η δημοσίευση στη συνέχεια σχετικών χαρτών και του άτλαντα του Ελλαδικού χώρου, η διάθεση σε ψηφιακή μορφή όλων αυτών μέσω της χαρτογραφικής πύλης του ΙΓΜΕ και εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα.

Την παραπάνω γεωλογική χαρτογραφική πληροφορία, μόνον μία Γεωλογική Υπηρεσία σε επίπεδο επικράτειας μπορεί να τη συνθέσει και να υλοποιήσει γεωλογικούς χάρτες  μικρής κλίμακας (1:1Μ, 1:2,5Μ, 1:5Μ κλπ) στο πλαίσιο έργων που προτείνονται από την Επιτροπή του Παγκόσμιου Γεωλογικού Χάρτη της UNESCO και του IUGS.

ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΜΕΤΑΛΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΜΕΤΑΛΛΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ

Παίρνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα που καταγράφονται σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο  σε θέματα Ο.Π.Υ, σχετικά με την αξιοποίηση πρωτογενών και δευτερογενών  πηγών μεταλλικών αξιών καθώς βιομηχανικών ορυκτών, έχουν εξασφαλιστεί πιστώσεις  1,9 εκ. € μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2023 για:

·         Την αποτίμηση της μεταλλοφορίας Cu – Μο ± Au και την αύξηση των αποθεμάτων της χώρας σε μεταλλικές πρώτες ύλες προερχόμενες από πρωτογενείς πηγές (Δημόσιος Μεταλλευτικός Χώρος Κιμμερίων Ξάνθης), προκειμένου στη συνέχεια να αξιοποιηθούν προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος

·         Την καταγραφή και αξιολόγηση εξορυκτικών αποβλήτων και άλλων δευτερογενών πηγών της Χώρας, που  μπορούν να αποτελέσουν Α΄ Ύλες για την παραγωγή χρήσιμων προϊόντων, «κρίσιμων ορυκτών» (CRM), σπανίων γαιών κ.λ.π.

·         Την ανάπτυξη τεχνολογικών εφαρμογών  (βιοτεχνολογία, κ.λπ) για την ανάκτηση μεταλλικών αξιών από φτωχά μεταλλεύματα  και απορρίμματα

·         Την κατάρτιση καταλόγου θέσεων – συστηματική καταγραφή - μελέτη βιοποικιλότητας μικροοργανισμών που ζουν σε ακραία περιβάλλοντα στον Ελλαδικό χώρο

·         Την δημιουργία ψηφιακού αρχείου γεωτρήσεων, για το σύνολο των υπαρχόντων πυρήνων γεωτρήσεων, των μεταλλικών ΟΠΥ που διαθέτει το ΙΓΜΕ,  με σκοπό τη διάσωση και τη διάχυση της υπάρχουσας πληροφορίας

·         Την εκπόνηση κλαδικής μελέτης για το χρωμίτη, λόγω της ανόδου της τιμής του και του νέου επενδυτικού ενδιαφέροντος

·         Την ανάδειξη πηγών σε εξαλλοιωμένα ηφαιστειακά για την παραγωγή αργιλικών Α΄ Υλών κατάλληλων για ειδικές εφαρμογές (φάρμακα / καλλυντικά, γεωργικές εφαρμογές)

·         Τον εντοπισμό περιοχών κοιτασματολογικού ενδιαφέροντος για παρουσία λιθίου, σε γεωλογικές ζώνες της χώρας, αντίστοιχες με εκείνες όπου έχουν ήδη εντοπιστεί σε Βαλκάνια και Τουρκία, λόγω της εκρηκτικής αύξησης της παραγωγής-ζήτησης κατά 5.1% του λιθίου ανά έτος.

·         Την εκπόνηση μελέτης σκοπιμότητας για τη Ναξία Σμύριδα και την αξιολόγηση της ποιότητάς της

·         Την αξιολόγηση της δυνατότητας παραγωγής διακοσμητικών πετρωμάτων από μαγματικά πετρώματα της Βόρειας Ελλάδας

·         Τον εντοπισμό περιοχών ενδιαφέροντος και ανάδειξη των φυσικομηχανικών χαρακτηριστικών των φυσικών λίθων ή/και μαρμάρων, που χρησιμοποιούνται κυρίως σε τοπική κλίμακα, όπως αυτά των  νήσων  του  Β.& Ν. Αιγαίου

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

Σε ότι αφορά στην έρευνα, εντοπισμό και εκτίμηση διαθέσιμων αποθεμάτων Γεωθερμικών ρευστών χαμηλής θερμοκρασίας, έχουν εξασφαλιστεί από το ΕΣΠΑ 2014-2023 1,7 εκ. € μέσω των οποίων έχει προγραμματιστεί:

·         Η σημαντική αύξηση των διαθέσιμων αποθεμάτων γεωθερμικών ρευστών μέσω 8 νέων βαθιών παραγωγικών γεωτρήσεων στις περιοχές του Σιδηροκάστρου και του Δέλτα του Νέστου, όπου υπάρχει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον και δραστηριότητα σε αυτό τον τομέα.

·         Η έρευνα στο πεδίο των Ιαματικών Φυσικών Πόρων, επεκτεινόμενοι πέρα των θερμών πηγών στους ιαματικούς πηλούς και λίθους.

·         Η οργάνωση και συστηματική διαχρονική παρακολούθηση, τόσο περιοδικά όσο και με δίκτυα καταγραφής και μετάδοσης σε πραγματικό χρόνο, των υπό εκμετάλλευση γεωθερμικών πεδίων και ΙΦΠ, καθώς και η ανάπτυξη εργαλείων προσομοίωσης, ώστε να στηρίζονται οι επενδυτές και να εξασφαλίζεται η αειφορία των πόρων και η ορθή περιβαλλοντική διαχείρισή τους.

·         Η συστηματοποίηση και ολοκλήρωση της υπάρχουσας βάσης δεδομένων για όλα τα γνωστά χαρακτηριστικά γεωθερμικών σημείων και πεδίων, συμπεριλαμβάνοντας και τους ΙΦΠ. Η διάθεση της πληροφορίας μέσω της διαδικτυακής πύλης του ΙΓΜΕ σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη και φορέα, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του.

Πέραν των παραπάνω προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ, βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη και βαδίζει προς την ολοκλήρωσή του, ένα μεγάλο πρόγραμμα εντοπισμού και διάθεσης γεωθερμικών ρευστών υπέρ του Δήμου Ηράκλειας Σερρών, με χρηματοδότηση ύψους 0,72 εκ. €, ενώ εκκρεμούν αιτήσεις και προτάσεις για αντίστοιχα προγράμματα με άλλους Δήμους.

ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ

Στον τομέα της συμβολής του ΙΓΜΕ στην αντιμετώπιση των γεωλογικών φυσικών καταστροφών, έχουν εξασφαλιστεί πόροι 0,7 εκ. € από το ΕΣΠΑ 2017-2023 και προγραμματίζονται:

·         Ο εμπλουτισμός, η ομογενοποίηση και η εναρμόνιση της υπάρχουσας βάσης δεδομένων εδαφικών αστοχιών, ώστε αυτή να είναι συμβατή με την οδηγία INSPIRE. Στην προσπάθεια αυτή εντάσσεται και η συμμετοχή του ΙΓΜΕ σε Ευρωπαϊκές Ομάδες Εργασίας για την διαμόρφωση κοινής προσέγγισης των εν λόγω δεδομένων από όλα τα Ευρωπαϊκά Γεωλογικά Ινστιτούτα. Με την ολοκλήρωση της βάσης θα είναι δυνατή η εκτίμηση της επιδεκτικότητας έναντι κατολισθήσεων (Χάρτη Επιδεκτικότητας - Susceptibility map) του Ελλαδικού χώρου και στη συνέχεια του Ευρωπαϊκού, ενώ παράλληλα θα συνταχθούν: χάρτης απογραφής (Inventory map) καθώς και χάρτης πυκνότητας (Density map) σε κλίμακα 1:500.000. Οι ψηφιακές πληροφορίες θα είναι αξιοποιήσιμες για κάθε είδους σχεδιασμού (πολεοδομικό ή χρήσεων γης), καθώς και για τον σχεδιασμό και κατασκευή έργων υποδομής καθώς θα είναι εύκολος αλλά και με ακρίβεια ο χωρικός και χρονικός προσδιορισμός των εδαφικών αστοχιών.   

·         Η ολοκλήρωση της μελέτης για τον ηφαιστειακό κίνδυνο και επιδεκτικότητα όλων των ενεργών ηφαιστείων μας (Μέθανα, Μήλος, Σαντορίνη, Νίσυρος), όπου σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές της Πολιτείας (κυρίως τη ΓΓΠΠ) και την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα παραχθεί και διατεθεί όλο το υλικό που απαιτείται (χάρτες, σενάρια επαναδραστηριοποίησης, φυλλάδια, ενημερωτικά κείμενα) για την πληροφόρηση των Τοπικών Κοινωνιών, στοχεύοντας κυρίως στην αντιμετώπιση των περιπτώσεων ψευδών ειδήσεων και αναίτιων συναγερμών.

ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

Στον τομέα των δράσεων για την αειφορική διαχείριση, την εξασφάλιση της ποιότητας και επαρκούς ποσότητας των υδατικών πόρων της χώρας, το ΙΓΜΕ θα υλοποιήσει σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Υδάτων 2 έργα συνολικού προϋπολογισμού περίπου 9 εκ. €.

Τα 2 έργα με κωδικούς τίτλους "ΔΙΠΥΝ" και "ΣΑΜΥ" αποσκοπούν :

Το μεν πρώτο στη λειτουργία του  Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης των Υπόγειων Υδάτων, μέσω του οποίου θα παρακολουθείται η ποιότητα και η ποσότητα των πλέον σημαντικών υπόγειων υδροφόρων συστημάτων της Χώρας και των υδροσυστημάτων ιδιαίτερου οικονομικού ενδιαφέροντος. Η παρακολούθηση διακρίνεται σε εποπτική (για το σύνολο των υδροφόρων συστημάτων) και σε επιχειρησιακή για τα απειλούμενα (at risk) και διασυνοριακά υδροφόρα συστήματα και σε συχνότητα, που θα διασφαλίζει τη συγκέντρωση αντιπροσωπευτικών και επαρκών δεδομένων για την επισκόπηση της χημικής και ποσοτικής τους κατάστασης και την ικανοποίηση όσο το δυνατόν των στόχων της εν λόγω δράσης. Το έργο αυτό έχει ξεκινήσει και υλοποιείται από το τέλος του προηγούμενου έτους.

Το δεύτερο έργο (ΣΑΜΥ) βρίσκεται στη φάση ένταξης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Περιβάλλοντος και αναμένεται η έναρξή του μέχρι τον Ιούνιο του 2018. Στο πλαίσιο συγκεκριμένων αναγκαιοτήτων, το φυσικό αντικείμενο του έργου είναι η συστηματική καταγραφή όλων των υδρογεωτρήσεων, οποιασδήποτε χρήσης (ύδρευσης, άρδευσης, βιομηχανική, κ.λ.π.) σ’ όλη την επικράτεια της Χώρας με στόχο κυρίως την τροφοδότηση με στοιχεία του Εθνικού Μητρώου Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ). Στόχος είναι η απογραφή 170.000 – 200.000 σημείων (υδρογεωτρήσεις) μέσα στα επόμενα 3 χρόνια με πιθανότητα παράτασης, εφόσον χρειαστεί. Με τη βοήθεια Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (GIS) θα γίνει υπολογισμός των απολήψιμων ποσοτήτων ανά χρήση και ανά Υπόγειο Υδατικό Σύστημα, όπου είναι δυνατόν. Απώτερος στόχος είναι η πιο ακριβής εκτίμηση των απολήψιμων ποσοτήτων υπόγειου νερού, με δεδομένη την αύξηση των πιέσεων στο υδατικό περιβάλλον.

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Ε.Ε.

Σε ότι αφορά δράσεις που χρηματοδοτούνται από ανταγωνιστικά προγράμματα της Ε.Ε., στα οποία συμμετέχει το ΙΓΜΕ, σήμερα εκτελούνται 10 έργα που αφορούν κυρίως σε:

·         Έρευνες κατανόησης των διεργασιών που ελέγχουν τους σεισμούς, τις ηφαιστειακές εκρήξεις, την αστάθεια του εδάφους, μεθόδους εκτίμησης κινδύνου και σχετικής επιδεκτικότητας, συστήματα παρακολούθησης πρόδρομων φαινομένων κλπ.

·         Παρακολούθηση των γεωμορφολογικών παραμορφώσεων ως βασικής δράσης πρόληψης για τις αστικές περιοχές και τις κρίσιμες υποδομές.

·         Χρήση των διαστημικών και επίγειων τεχνολογιών με σκοπό τη μελέτη της κλιματικής αλλαγής, της διαθεσιμότητας των πρώτων υλών, κλπ.

·         Δημιουργία χαρτών μεγάλης ανάλυσης όλων των ευρωπαϊκών θαλασσών και ωκεανών, περιλαμβανομένης της Μεσογείου.

·         Ενίσχυση της βάσης για το μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό για τη βελτιστοποίηση των μελλοντικών ενεργειακών μας συστημάτων.

·         Δημιουργία προσαρμοσμένων προϊόντων στα μέτρα των ενδιαφερομένων φορέων, δηλαδή της "Πλατφόρμας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έξυπνη Διαχείριση των Πρώτων Υλών", καθώς και κινητοποίηση των ευρωπαϊκών Ινστιτούτων και άλλων διεθνών εταίρων για τη δημιουργία μελλοντικών δικτύων.

·         Διασφάλιση της πρόσβασης σε γη για αναζήτηση και εξόρυξη ορυκτών, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων πρώτων υλών σε ολοκληρωμένη διαδικασία.

Το συνολικό ύψος της χρηματοδότησης αυτών των δράσεων για την επόμενη τριετία ανέρχεται σε 0,3 εκ. €, παρέχοντας πληροφόρηση και επιστημονική γνώση για τον Ελλαδικό χώρο και αποκομίζοντας αντίστοιχη εμπειρία και γνώση από τον Ευρωπαϊκό χώρο των γεωεπιστημών.

Έχουν κατατεθεί επίσης 4 νέες  προτάσεις ανταγωνιστικών προγραμμάτων ( κοιτασματολογικού και τεχνολογικού ενδιαφέροντος  σε  θέματα σχετικά με την εκτίμηση αποθεμάτων κρίσιμων στρατηγικής σημασίας πρώτων υλών, ορυκτών και μεταλλευμάτων και την εργαστηριακή τεχνολογική διερεύνηση - μελέτη δυνατότητας απόληψης χρήσιμων στοιχείων με περιβαλλοντικά φιλικές μεθόδους καθώς και την μελέτη περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων από τις  εφαρμοζόμενες τεχνολογίες.

Καθοριστικής σημασίας για τη συμμετοχή και τις δράσεις μας στα ανταγωνιστικά Ευρωπαϊκά προγράμματα είναι η συμμετοχή μας στην ένωση Ευρωπαϊκών Γεωλογικών Ινστιτούτων (EuroGeoSurveys). Τελευταία επιτυχία είναι η συμμετοχή και του ΙΓΜΕ στη συγχρηματοδοτούμενη δράση ERA-NET «Θέσπιση της Περιοχής Έρευνας των Ευρωπαϊκών Γεωλογικών Ινστιτούτων για τη δημιουργία μιας Γεωλογικής Υπηρεσίας  για την Ευρώπη (GeoERA)», στο πλαίσιο της υλοποίησης του «οράματος για μια Γεωλογική Υπηρεσία για την Ευρώπη», με στόχο την ενσωμάτωση και εναρμόνιση των εθνικών και περιφερειακών ερευνητικών πόρων και στη βελτιστοποίηση της πανευρωπαϊκής κάλυψης γεωλογικών γνώσεων, δεδομένων και πληροφοριών. Δράσεις που μπορούν να υποστηρίξουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο το σχεδιασμό πολιτικής και τη λήψη αποφάσεων, που σχετίζονται με την προσβασιμότητα, τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη χρήση των υπόγειων πόρων, ώστε να διευκολυνθεί η οικονομική ανάπτυξη και η κοινή κοινωνική πρόνοια, να διατηρηθεί ένα υγιές και ασφαλές περιβάλλον διαβίωσης για τους πολίτες της.

Έχει επίσης εντατικοποιηθεί η προσπάθεια της ενδυνάμωσης διεθνών συνεργασιών με την συμμετοχή μας σε θεματικές συναντήσεις σε ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο και σε ευρωπαϊκά δίκτυα (όπως π.χ. με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ), με σκοπό τη διαμόρφωση δυναμικών διασυνοριακών συμπράξεων που αποκαλούνται Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας (EIT Knowledge and Innovation Community KIC ). Έχουν συναφθεί ή βρίσκονται στη διαδικασία έγκρισης διακρατικές συμφωνίες με Κύπρο, Σλοβακία κ.α.

Το ΙΓΜΕ εκπροσωπεί επίσης τη χώρα μας στη Διεθνή Ένωση Γεωλογικών Επιστημών, η οποία αναπτύσσει μια νέα παγκόσμια πρωτοβουλία, που ονομάζεται Διασφάλιση των Πόρων για τις Μελλοντικές Γενεές (Resourcing Future Generations), όπου φιλοδοξεί να φέρει σε επαφή γεωεπιστήμονες όλων των ειδικοτήτων, οικονομολόγους, κοινωνιολόγους και περιβαλλοντολόγους για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές παγκόσμιες ανάγκες σε φυσικούς πόρους.  Η πρωτοβουλία αυτή είναι ένα διεθνές πρόγραμμα συνεργασίας, το οποίο περιλαμβάνει την έρευνα, τη μελέτη προϋπαρχουσών βάσεων δεδομένων για τη δημιουργία νέων πληροφοριών, την τεχνική ανάπτυξη, την ενημέρωση και την εκπαίδευση.  Επισημαίνει την αναγκαιότητα συστηματικών κοιτασματολογικών ερευνών από τις Εθνικές Γεωλογικές Υπηρεσίες, οι οποίες θα περιλαμβάνουν γεωλογική, γεωχημική και γεωφυσική χαρτογράφηση, με στόχο τον εντοπισμό νέων κοιτασμάτων. Το ΙΓΜΕ μπορεί να παραγάγει όλα αυτά τα αναγκαία δεδομένα και να συμβάλει καθοριστικά στην Εθνική Οικονομία, όπως το έπραξε αντίστοιχα στη δεκαετία του 1950.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΕΩΝ-ΜΕΛΕΤΩΝ

Για όλο το επόμενο χρονικό διάστημα και σε ετήσια βάση, έχοντας υπόψη τα μέχρι σήμερα δεδομένα, εκτιμάται ότι το ΙΓΜΕ θα συνεχίσει να εκτελεί στα υψηλής εξειδίκευσης άρτια εξοπλισμένα διαπιστευμένα εργαστήριά του εκατοντάδες αναλύσεις νερών, γεωθερμικών ρευστών, πετρωμάτων, ορυκτών, μεταλλευμάτων, προϊόντων και απορριμμάτων εξορυκτικής δραστηριότητας, διακοσμητικών πετρωμάτων, δοκιμές Εδαφομηχανικής και Βραχομηχανικής, τεχνολογικές μελέτες  επεξεργασίας Ορυκτών Πρώτων Υλών (Ο.Π.Υ.) και απορριμμάτων, καλύπτοντας τις ανάγκες τόσο ιδιωτών όσο και φορέων της Πολιτείας και της Τ.Α. για αξιόπιστες πλήρεις και αντικειμενικές αναλύσεις, μελέτες και εκτιμήσεις.

Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, προγραμματίζεται η προμήθεια Αναλυτικών Οργάνων Υψηλής Τεχνολογίας , όπως ενός νέου υπερσύχρονου Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου Σάρωσης και μίας συσκευής Υγρής Χρωματογραφίας Υψηλής Ευκρίνειας, συνολικού προϋπολογισμού 1,2 εκ. €, συσκευών που, μαζί με το πλήθος άλλων μικροσυσκευών που επίσης προγραμματίζεται η προμήθειά τους, θα αναβαθμίσουν ποιοτικά και ποσοτικά τα αναλυτικά εργαστήρια του ΙΓΜΕ.

ΘΕΣΜΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΙΓΜΕ

Το ΙΓΜΕ θα συνεχίσει να παρέχει στα επόμενα χρόνια την αναγκαία υποστήριξη και το συμβουλευτικό ρόλο του, ως θεσμικός σύμβουλος της Πολιτείας σε όλα τα πεδία των γεωεπιστημών.

Βασική θεσμική υποχρέωση και συνεισφορά του ΙΓΜΕ είναι η παροχή γνωμοδοτήσεων που αφορούν την ακρίβεια και επάρκεια Οικονομοτεχνικών Μελετών για έκδοση Οριστικών Παραχωρήσεων Μεταλλείων, επιτόπιοι έλεγχοι της δραστηριότητας των Ιδιωτικών Μεταλλείων της Χώρας, παρακολούθηση της εξέλιξης των αιτήσεων φυσικών ή νομικών προσώπων προς τις Νομαρχίες για την χορήγηση Άδειας Μεταλλευτικών Ερευνών (Α.Μ.Ε.), έκφραση  απόψεων σε ερωτήματα Περιφερειών και Νομαρχιών, σχετικά με θέματα που αφορούν στην έρευνα και εκμετάλλευση λατομικών ορυκτών, γνωμοδοτήσεις για την κατάταξη ορυκτού σε συγκεκριμένη κατηγορία.

Υπάρχει ενεργό  Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και ΙΓΜΕ για την παροχή υπηρεσιών ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ μέσω της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης του ΙΓΜΕ μετά από Σοβαρά Καταστροφικά Φαινόμενα γεωλογικής αιτιολογίας και συνεργασία σε επίπεδο ανάλυσης και χαρτογράφησης του κινδύνου καταστροφών από φαινόμενα γεωλογικής αιτιολογίας (πλην σεισμών).

Έχει επίσης συναφθεί και εκτελείται μνημόνιο συνεργασίας με την Ειδική Γραμματεία του Σώματος Επιθεωρητών Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ για υποστήριξη στις διαδικασίες ελέγχων, με το ΙΓΜΕ ως τεχνικό σύμβουλο.

Το Ι.Γ.Μ.Ε., μέσω των έξι Περιφερειακών Μονάδων του, προσφέρει επίσης πολύτιμο και αξιόλογο κοινωνικό έργο στην Πολιτεία μέσα από το ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων του, σε όλη την Ελλάδα. Οι Περιφερειακές Μονάδες μας στην Ξάνθη, τη Θεσσαλονίκη, την Κοζάνη, την Πρέβεζα, την Τρίπολη και το Ρέθυμνο, με τη μακροχρόνια παρουσία τους κατόρθωσαν να δημιουργήσουν μια ιδιαίτερη σχέση με τις τοπικές κοινωνίες και κυρίως με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναδεικνύοντας με τον καλύτερο τρόπο τον θεσμοθετημένο ρόλο του Ι.Γ.Μ.Ε που είναι «η με αμεσότητα, συνδρομή στην Αναπτυξιακή πορεία της Πολιτείας σε Περιφερειακό επίπεδο». Καλύπτοντας σε μεγάλο βαθμό το επιστημονικό έλλειμμα των περιφερειών,  οι περιφερειακές μονάδες του ΙΓΜΕ είχαν και έχουν το πλεονέκτημα της αμεσότητας με τους χρήστες των αποτελεσμάτων της έρευνας του Ι.Γ.Μ.Ε., βρίσκονται κοντά στο θεματικό αντικείμενο, είναι δίπλα στην Τ.Α. και γίνονται αποδέκτες των ανησυχιών τους.

ΙΓΜΕ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΥΠΕΡ ΤΡΙΤΩΝ

Το ΙΓΜΕ εμπλέκεται σε πλήθος έργων υπέρ Τρίτων, κυρίως με φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας (όπως η Δ.Ε.Η., ΕΥΔΑΠ, Ο.Σ.Ε., Π.Α.Θ.Ε., ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ, ΕΓΝΑΤΙΑ, ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ, κ.α.), Υπ. Πολιτισμού ( Ανάδειξη και Συντήρηση αρχαιολογικών χώρων και  Μουσείων), αλλά και με ιδιώτες, έργα που σε ετήσια βάση αποφέρουν έσοδα της τάξης του ενός εκ. €.

Η βασική κατεύθυνση και ο στόχος αυτών των έργων δεν είναι να στερήσουν πόρους από συναδέλφους ελεύθερους επαγγελματίες. Κύριος στόχος μας είναι να αναλαμβάνουμε έργα που θα έχουν το χαρακτήρα πιλοτικής εφαρμογής, ώστε στη συνέχεια τα ιδιωτικά γραφεία και οι ελεύθεροι επαγγελματίες συνάδελφοι γεωλόγοι και μηχανικοί να έχουν στη διάθεσή τους μια πρότυπη μελέτη με βάση την οποία θα κινηθούν σε αντίστοιχες περιπτώσεις.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ  - ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ

Το ΙΓΜΕ είναι το κυριότερο ερευνητικό Ινστιτούτο που δέχεται και απασχολεί ως άσκηση πρακτικής εκπαίδευσης, φοιτητές από τα ΑΕΙ της χώρας, στον τομέα των εφαρμοσμένων γεωεπιστημών.

Εκτελεί επίσης δωρεάν επισκέψεις μαθητών Σχολείων στο Μουσείο Ορυκτών και Πετρωμάτων του, καθώς και των αναλυτικών και λοιπών Εργαστηρίων του, όπου μυούνται στις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την εξέταση και ανάλυση υλικών χρήσιμων για την καθημερινή μας ζωή, αλλά και για την προστασία του Περιβάλλοντος.

--------------------------------

Όλα τα παραπάνω πιστεύουμε ότι στοιχειοθετούν πολύ συγκεκριμένα την αναγκαιότητα και τη σπουδαιότητα της ύπαρξης και της αποτελεσματικής λειτουργίας του ΙΓΜΕ.

Θεωρούμε ότι η επίλυση των δύο κρίσιμων προβλημάτων του Ινστιτούτου, της άμεσης στελέχωσής του με μόνιμο προσωπικό και της εξεύρεσης εξωδικαστικής δίκαιης λύσης στο πρόβλημα των αποζημιώσεων αποχώρησης, είναι πραγματικά δυσανάλογα μικρότερου μεγέθους αν αναλογιστούμε το τι διακυβεύεται με την παύση της λειτουργίας του ΙΓΜΕ.

Ζητάμε για αυτό από την κυβέρνηση και του Υπουργό ΠΕΝ άμεσες ενέργειες εξασφάλισης της συνέχειας της αποτελεσματικής λειτουργίας του Ινστιτούτου μας.

Ζητάμε από όλους εσάς που σήμερα μας τιμάτε με την παρουσία σας, κάθε δυνατή παρέμβαση ώστε να εξασφαλίσουμε την αποτελεσματική λειτουργίας του ΙΓΜΕ, προς όφελος όλων μας.

Το ΙΓΜΕ θα πρέπει να παραμείνει αποτελεσματικός, λειτουργικός, δημόσιος, αυτόνομος ερευνητικός φορέας, με κεντρική και περιφερειακή λειτουργία και οργάνωση, να διατηρήσει και να διευρύνει το χαρακτήρα ενός οργανωμένου φορέα συλλογής, επεξεργασίας, διαχείρισης και διάθεσης των γεωπληροφοριών απόλυτα αναγκαίων στην όποια αναπτυξιακή προσπάθεια της πατρίδας μας.