ΣΚΟΥΡΙΕΣ αλήθειες και ψέματα

Αχαρναί , 28-3-2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

ΣΚΟΥΡΙΕΣ αλήθειες και ψέματα

Τελικό κείμενο όπως παρουσιάστηκε στην Συνέντευξη Τύπου μετά από παρεμβάσεις συναδέλφων και μελών του Δ. Σ.

Όλη η ιστορία του τόπου μας, της ανθρωπότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προσπάθεια του ανθρώπου να εντοπίσει και να αξιοποίηση τον πλούτο που κρύβεται μέσα στην γη. Η ανακάλυψη και αξιοποίηση του δεν είναι από μόνες τους απαραίτητο να οδηγούν και στην ευημερία ενός λαού. Το αντίθετο θα λέγαμε στις πιο πολλές περιπτώσεις οδήγησε στην καταπίεση αν όχι στην εξαθλίωση λαών και κρατών.

Τα πρώτα επιστημονικά αποτελέσματα του ΙΓΕΥ (προηγήθηκε του ΙΓΜΕ) αποτέλεσαν την βάση για μεγάλες Eλληνικές και ξένες επενδύσεις στον τομέα της εξορυκτικής βιομηχανίας. Ενδεικτικό είναι ότι από το 1965 μέχρι το 1975 οι εξαγωγές μεταλλευτικών – μεταλλουργικών και λατομικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 1065% με μια μέση μεταβολή +27% το χρόνο και αξία 9 δις δραχμές το 1975.

Σε όλη αυτή την περίοδο η τεράστια ανάπτυξη της μεταλλευτικής βιομηχανίας που έφθασε να αποτελεί ΒΑΣΙΚΌ ΕΘΝΙΚΌ ΠΌΡΟ (το 5% του ΑΕΠ), είχε σαν αποτέλεσμα τεράστια υπερκέρδη για τους επενδυτές, ληστρική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου με τεράστιες επιπτώσεις στο περιβάλλον, και στην υγεία των μεταλλωρύχων, καθώς και υπερεκμετάλλευση των  εργαζόμενων καθόσον οι περιοχές ανάπτυξης των μεταλλείων – ορυχείων – λατομείων καταντούσαν μονοπαραγωγικές εξαρτώμενες από τους μεταλλειοκτήτες που εξουσίαζαν ολόκληρους νομούς ( π.χ. Φωκίδα, Εύβοια κ.α.).

Στην περίοδο της κρίσης της μεταλλείας όλοι σχεδόν οι επενδυτές εγκατέλειψαν τεράστια χρέη στο Δημόσιο (ΟΑΕ) και περιοχές με περιβαλλοντικές πληγές.

Μετά τις μεγάλες ανατροπές του 1989, οι γενικότερες πολιτικές συγκυρίες σε πανευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο, επηρέασαν αρνητικά την πολιτική αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου με αποτέλεσμα τον περιορισμό και της έρευνας.

Το 1976 με την πτώση της Χούντας περνάμε στην ίδρυση του ΙΓΜΕ και η περίοδος 1977 – 1984 ήταν ίσως η πιο παραγωγική όλης της 60χρονης πορείας, αφού το ΙΓΜΕ στηριγμένο στην απρόσκοπτη χρηματοδότηση των Δημοσίων Επενδύσεων είχε την δυνατότητα στήριξης όλων των ερευνητικών μεθόδων των εφαρμοσμένων γεωεπιστημών για τον εντοπισμό και την ανάπτυξη του Ο.Π. Σε όλη αυτή την περίοδο, η τεράστια ανάπτυξη της μεταλλευτικής βιομηχανίας που έφθασε να αποτελεί το 5% του ΑΕΠ, είχε ως αποτέλεσμα τεράστια υπερκέρδη μεν για τους επενδυτές, ληστρική όμως αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, τεράστιες επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην υγεία των μεταλλωρύχων και των τοπικών κοινωνιών, καθώς και υπερεκμετάλλευση των  εργαζόμενων καθόσον οι περιοχές ανάπτυξης των μεταλλείων – ορυχείων – λατομείων καταντούσαν μονοπαραγωγικές εξαρτώμενες από τους μεταλλειοκτήτες οι οποίοι εξουσίαζαν ολόκληρους νομούς ( π.χ. Φωκίδα, Εύβοια κ.α.).

Την ίδια περίοδο που το ΙΓΜΕ μηδένιζε τα κονδύλια της έρευνας του ορυκτού πλούτου, οι χώρες με μεταλλευτικό ενδιαφέρον επένδυαν στην έρευνα προκειμένου στην περίοδο της ζήτησης να γνωρίζουν τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας. Έτσι το 1999 άρχισε η πολιτική συρρίκνωσης του ΙΓΜΕ, για να καταντήσει σήμερα μέσω μιας αντισυνταγματικής ΚΥΑ στο ΙΓΜΕ(Μ;;;), διακριτό τμήμα του ΕΚΒΑΑ, που ορίζεται ως κέντρο που λειτουργεί στη λογική «κόστους / κέρδους» με 130 απολυμένους – εφέδρους σε σύνολο 280 εργαζόμενων.

Σήμερα, κάτω από τις εξαιρετικά αντίξοες οικονομικές συνθήκες της χώρας που επέβαλλε η ξένη και ντόπια τρόικα, δεν μπορεί εν ονόματι της αντιμετώπισης της ανεργίας, οποιαδήποτε  επενδυτική πρωτοβουλία να υιοθετείται, χωρίς την ανάλογη επιστημονικά τεκμηριωμένη τεχνοοικονομική και περιβαλλοντική άποψη αρμόδιων φορέων της πολιτείας.

Στα πλαίσια αυτά οι εργαζόμενοι στο ΕΚΒΑΑ (πρώην ΙΓΜΕ) αντιμετωπίζουν και την περίπτωση της επένδυσης του Ελληνικού Χρυσού για το έργο «Μεταλλευτικές – Μεταλλουργικές Εγκαταστάσεις Μεταλλείων Κασσάνδρας»  στην Χαλκιδική.

Ως εργαζόμενοι-επιστήμονες που έχουμε πλήρη επίγνωση της κοινωνικής μας ευθύνης, αποτελώντας την ψυχή του ΙΓΜΕ, του μόνου και αποκλειστικού δημόσιου φορέα αρμόδιου για τη Μεταλλευτική Έρευνα και επίσημου σύμβουλου της Πολιτείας στα θέματα της πολιτικής για την αξιοποίηση του Ορυκτού μας Πλούτου, θεωρούμε χρέος μας να συμβάλλουμε με όσο πιο δημιουργικό τρόπο γίνεται στην πληρέστερη και αντικειμενικότερη ενημέρωση της ελληνικής κοινωνίας για ένα τόσο σημαντικό, από όποια πλευρά και αν το δει κανείς, παραγωγικό έργο, όπως είναι η επένδυση στα Μεταλλεία Κασσάνδρας.

Έχοντας υπόψη τις τεράστιες αντιπαραθέσεις που έχουν ξεσπάσει μεταξύ, απ’ τη μια πλευρά την Ελληνικός Χρυσός με συμπαραστάτη την πολιτική-κυβερνητική εξουσία, και απ’ την άλλη πλευρά μια μεγάλη μερίδα των κατοίκων της περιοχής, τοπικών οργανώσεων, επιστημονικών φορέων και πολιτικών κομμάτων, που αντιτίθενται στην επένδυση της εταιρίας, θεωρούμε αναγκαίο, να καταθέσουμε και τη δική μας άποψη πάνω στο σοβαρό θέμα αυτό.

Προκειμένου να τεκμηριώσουμε την άποψή μας για το σοβαρό θέμα αυτό, πρέπει να επισημάνουμε ορισμένες κοινά αποδεκτές αλήθειες, οι οποίες συχνά αγνοούνται στο δημόσιο διάλογο, αφού συνήθως αναδεικνύονται τα μη κοινά που μας χωρίζουν και  αγνοούνται τα κοινά που μας ενώνουν.

1η Αλήθεια: Η εξέλιξη και η ανάπτυξη που έχει επιτύχει η ανθρωπότητα στην ιστορική της πορεία κρίνεται από όλους με θετικό πρόσημο, αφού ο άνθρωπος έχει πετύχει τεράστια βήματα στην απελευθέρωσή του από τους περιορισμούς, αντιξοότητες και καταναγκασμούς που του επέβαλλε και επιβάλλει το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και δρα, βασικό και αναπόσπαστο μέρος του οποίου αποτελεί και ο ίδιος. 

2η Αλήθεια: Η θετική αυτή εξέλιξη και ανάπτυξη που έχει επιτύχει η ανθρωπότητα είναι απόλυτα συνυφασμένη με την αξιοποίηση των στοιχείων του υλικού περιβάλλοντός του, έμβιου και μη, μεταξύ των οποίων και των χρήσιμων στον άνθρωπο ορυκτών και των πετρωμάτων, αυτών δηλαδή που καθιερώσαμε να ονομάζουμε ως Ορυκτό Πλούτο.

3η Αλήθεια: Η συνέχιση της παρουσίας, εξέλιξης και παραπέρα ανάπτυξης της ανθρωπότητας θα εξακολουθήσει να συνδέεται και με την αξιοποίηση παλαιών αλλά και νέων Ορυκτών Πρώτων Υλών.

4η Αλήθεια: Το θεμελιώδες πρόβλημα, που δεν έχει πάντα απάντηση, ή μπορεί να έχει και πολλές διαφορετικές απαντήσεις, είναι το εάν υπάρχουν και ποιές είναι οι προϋποθέσεις ώστε η εκάστοτε επιχειρούμενη αξιοποίηση του Ορυκτού Πλούτου να συμβάλλει στη "ΑΕΙΦΟΡΟ" ΑΝΑΠΤΥΞΗ και ΕΞΕΛΙΞΗ των τοπικών κοινωνιών και της ανθρωπότητας γενικότερα. Το ζητούμενο δηλαδή, δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι μια οποιαδήποτε αξιοποίηση του Ορυκτού Πλούτου που θα αποφέρει μεν κάποια πρόσκαιρα οφέλη σε κάποιον επενδυτή, έναν περιορισμένο σε κάθε περίπτωση αριθμό άμεσα ή έμμεσα εργαζομένων, ή σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, όπως πχ είναι η σήμερα δοκιμαζόμενη πατρίδα μας, αλλά δεν θα δημιουργεί ταυτόχρονα τις προϋποθέσεις διατήρησης του ρυθμού ανάπτυξης και εξέλιξης της κοινωνίας, ή έστω τη διατήρηση των βελτιωμένων επιπέδων που επιτεύχθηκαν, και μετά την ολοκλήρωση του κύκλου αξιοποίησης των συγκεκριμένων κάθε φορά Ορυκτών Πόρων.

5η Αλήθεια: Η μεταλλευτική αλλά και η λατομική δραστηριότητα είναι αναμφίβολά το λιγότερο ενοχλητική, έως στη χειρότερη περίπτωση επικίνδυνη και επιβλαβής για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Στα πλαίσια ενός δημοκρατικά οργανωμένου κράτους δεν νοείται επομένως καμιά αξιοποίηση Ορυκτού Πλούτου χωρίς τη συναίνεση της τοπικής κοινωνίας που θα υποστεί τις δυσμενείς επιπτώσεις της αξιοποίησης αυτής.

6η Αλήθεια: Προϋποθέσεις για την επίτευξη συναίνεσης της τοπικής κοινωνίας είναι:

·                     η ειλικρινής και πλήρης ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για τις εφαρμοζόμενες κατά την εκμετάλλευση τεχνολογίες και τεχνικές και των επιπτώσεών τους στον άνθρωπο και το περιβάλλον του,

·                     ο κοινωνικός έλεγχος κατά τη λειτουργία, ώστε να διασφαλίζεται η τεκμηριωμένη πλήρης εφαρμογή των εγκεκριμένων τεχνικών απαιτήσεων και περιβαλλοντικών όρων,

·                     η δόμηση του προτεινόμενου επενδυτικού σχεδίου ώστε να συμβάλει στη διατηρήσιμη ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.

Πολύ φοβούμαστε ότι προς το παρόν στην περίπτωση του επενδυτικού σχεδίου της Ελληνικός Χρυσός καμιά από τις τρείς αυτές προϋποθέσεις δεν εξασφαλίζεται.

Η ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΙΓΜΕ

Δυστυχώς, ενώ παλαιότερα στην περίπτωση της TVX είχε κληθεί το ΙΓΜΕ να γνωματεύσει για το όλο επενδυτικό σχήμα (άσχετα αν και τότε δεν υιοθετήθηκαν πλήρως οι απόψεις του) δεν συνέβη το ίδιο και στην περίπτωση του νέου επενδυτικού σχεδίου. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν τώρα περιλαμβάνεται και ένα εντελώς νέο μεταλλείο,  των Σκουριών, όπου το όλο σχέδιο προβλέπει την ανάπτυξη ενός μεταλλείου σε μιαν ευαίσθητη οικολογικά περιοχή, η μόνη δε εμπλοκή του ΙΓΜΕ περιορίστηκε στην υδρογεωλογική έρευνα από την οποία προκύπτει το αναμενόμενο συμπέρασμα, το υδατικό ισοζύγιο της περιοχής γύρω από την εκμετάλλευση θα διαταραχθεί, με τον υποβιβασμό της στάθμης των υπόγειων νερών κατά εκατοντάδες μέτρα, προκειμένου να λειτουργήσει το μεταλλείο.

Οφείλουμε επομένως να τονίσουμε ότι συνολική επίσημη και επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη του ΙΓΜΕ για τη συγκεκριμένη επένδυση, ούτε ζητήθηκε, ούτε φυσικά υπάρχει. Όσες δε απόψεις έχουν δημόσια διατυπωθεί από εκπροσώπους της Διοίκησης του ΙΓΜΕ, δεν αποτελούν παρά προσωπικές, πολιτικές μάλλον παρά επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις.

Αν και δε μας είναι γνωστό το σύνολο των αναλυτικών και εξειδικευμένων οικονομικών στοιχείων της επένδυσης (που μάλλον δεν υπάρχουν αφού σημαντικές τεχνολογικές και επομένως οικονομικές παράμετροι είναι και θα είναι για είναι για αρκετά ακόμα χρόνια άγνωστες), επισημαίνουμε τα γενικότερα και καθοριστικά οικονομικά δεδομένα της επένδυσης που συνιστούν μια λεόντεια συμφωνία υπέρ της Εταιρείας:

·         το οικονομικό σκάνδαλο του αντίτιμου της μεταβίβασης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός το 2003, όπως αναγνωρίστηκε ακόμα και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

·         το γεγονός ότι η Ελληνική Δημοκρατία προσέφυγε για την ακύρωση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία επιδίκασε το 2011 πρόστιμο ύψους 15,34 εκατ. ευρώ στην εταιρία, αναγνωρίζοντας ότι το ελληνικό δημόσιο υπέστη ζημιά από αυτή την αγοροπωλησία, πριν ακόμα και από την ενδιαφερόμενη εταιρεία που καλούνταν να πληρώσει το πρόστιμο.

·         η μη τροποποίηση του μεταλλευτικού κώδικα της χούντας, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να έχει μηδενικές εισπράξεις από τα δικαιώματα εκμετάλλευσης (royalties).

Και ενώ παραμένουν προς διερεύνηση μια σειρά από τεχνικά και περιβαλλοντικά θέματα, στα οποία μάλιστα το ΙΓΜΕ θα ήταν σκόπιμο να διατυπώσει άποψη, υπάρχουν σοβαρά ερωτηματικά τα οποία, με δεδομένη την γενικότερη αρνητική εμπειρία της μεταλλευτικής δραστηριότητας του παρελθόντος, μας κάνουν να είμαστε ακόμα περισσότερο επιφυλακτικοί. Τα κυριότερα από τα θέματα αυτά συνδέονται με :

·         τις αβεβαιότητες για την επιτυχή εφαρμογή της προτεινόμενης μεταλλουργικής κατεργασίας με τη μέθοδο της “ακαριαίας τήξης” (flash smelting), όπως προτείνεται από τη Φινλανδική εταιρεία Outotec. Ακόμη και η ίδια η Οutotec απαριθμεί μια σειρά από αβεβαιότητες και την ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης και μελετών για την επιτυχή βιομηχανική εφαρμογή της μεθόδου στα συγκεκριμένα συμπυκνώματα των Μεταλλείων Κασσάνδρας

·         την πρωτοτυπία της επεξεργασίας του αρσενοπυρίτη σε ένα μεταλλουργικό μίγμα με υπερδιπλάσια από τη συνήθη περιεκτικότητα σε αρσενικό, περιεκτικότητα πιθανά απαγορευτική για την υγιεινή και την ασφάλεια των εργαζόμενων και των κατοίκων των γύρω περιοχών. Ακόμα και σε χώρες όπως η Κίνα δεν επιτρέπεται πλέον η επεξεργασία μεταλλουργικών μιγμάτων με πολύ χαμηλότερες περιεκτικότητες σε αρσενικό από αυτό των Σκουριών. Σοβαρό επίσης πρόβλημα μπορεί να προκύψει στη διαχείριση των μεγάλων ποσοτήτων του θειικού οξέως, το οποίο παράγεται ως βασικό παραπροϊόν της συγκεκριμένης μεταλλουργικής κατεργασίας

·         την ενδεχόμενη έως και βέβαιη παρουσία πλατινοειδών (παλλάδιο, πλατίνα) η  εκμετάλλευση των οποίων ανεβάζει αισθητά την προστιθέμενη αξία του μεταλλείου

·           τη μη εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως απαιτεί η       εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας σε μίας τέτοιας κλίμακας εξόρυξη, και ενώ είχε ήδη υπάρξει παραβίαση των περιβαλλοντικών όρων της ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων 143088/11-04-2005, όπως άλλωστε διαπίστωσε στις 12,13-5-2010 κλιμάκιο των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος

·         την επιλογή της "ανοικτής" εκμετάλλευσης, άκρως συμφέρουσα για την εταιρία αλλά καταστροφική για το περιβάλλον και τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες της τοπικής κοινωνίας

Η μη εμπλοκή του ΕΚΒΑΑ (πρώην ΙΓΜΕ) όπως και του μεγαλύτερου μέρους της Πανεπιστημιακής κοινότητας και σχετικών επαγγελματικών επιστημονικών φορέων (π.χ. Επ. Επ. Μεταλλειολόγων Μεταλλουργών ΤΕΕ, κ.α.) στο όλο θέμα, δημιουργεί βάσιμες υπόνοιες ότι η Εταιρεία, γνωρίζοντας τα προβλήματα της προτεινόμενης πυρομεταλλουργικής μεθόδου flash smelting και την πιθανότητα η επένδυση να μην είναι οικονομικά βιώσιμη, παραπέμπει την λειτουργία του εργοστασίου flash smelting στον 8^ο χρόνο. Η υπόθεση αυτή μετατρέπεται σχεδόν σε βεβαιότητα, καθώς η μητρική εταιρία European Goldfields,  σε έκθεση που δημοσιεύτηκε μετά την έγκριση της περιβαλλοντικής μελέτης αποκαλύπτει ευθέως ότι τροποποιεί μονομερώς την εγκριθείσα ΜΠΕ και στην ουσία εγκαταλείπει το εργοστάσιο. Η μόνη λογική εξήγηση αυτής της απόφασης είναι ότι η Εταιρεία περιέλαβε το εργοστάσιο ώστε να πάρει την άδεια λειτουργίας (παραγωγή τελικού προϊόντος) και παράλληλα να εμφανίζει μια νέα μέθοδο απαλλαγμένη από την κυάνωση της TVX, γεγονός που θα της επιτρέψει τα επόμενα 8 χρόνια να εξαγάγει νόμιμα χρυσοφόρο εμπλούτισμα, χωρίς εγχώρια επεξεργασία που θα έδινε πολλαπλάσια προστιθέμενη αξία.  

Στο εύλογο ερώτημα επομένως αν θα ήμασταν υπέρ ή κατά της συγκεκριμένης Επένδυσης θα λέγαμε ότι η τεχνολογία δημιουργεί προβλήματα, αλλά και λύνει προβλήματα. Απαιτούνται όμως πρόσθετες μελέτες και δοκιμές καθαρισμού πριν την τροφοδοσία του flash smelting. Ποιος όμως φορέας είναι αξιόπιστος να κάνει, ή έστω να αξιολογήσει, αυτού του είδους τις μελέτες όταν το ΙΓΜΕ είναι υπό διάλυση. Ποιός επίσης θα ελέγξει τα αποτελέσματα οικονομικά, τεχνικά και περιβαλλοντικά; Ποιος θα ελέγξει την εφαρμογή των εξειδικευμένων και σύνθετων τεχνικών και περιβαλλοντικών όρων, όταν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί όπως οι Επιθεωρήσεις Μεταλλείων διαλύονται και οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στα  στοιχειώδη (Ασωπός);

Επίσης θα πρέπει να πάρουμε υπόψη ότι το περίφημο fast track των επενδύσεων δεν αποτιμά τον κίνδυνο, μετά από μερικά χρόνια εντατικής εκμετάλλευσης και καταστροφής του περιβάλλοντος, διολίσθησης της τιμής του χρυσού διεθνώς σε επίπεδα που θα καθιστούν μη βιώσιμη την εξόρυξη, οι κάτοικοι και το ελληνικό δημόσιο να βρεθούν αντιμέτωποι με τη γνωστή πρακτική των μεταλλευτικών εταιριών να πτωχεύουν και να εγκαταλείπουν πρόωρα τα μεταλλεία ως "κρανίου τόπο" πριν «αναγκαστούν» να κάνουν την απαιτούμενη αποκατάσταση του περιβάλλοντος στο τέλος των εργασιών τους, με την εξάντληση των αποθεμάτων. Το σενάριο δε της ανοικτής εκμετάλλευσης κάνει αυτή την προοπτική ακόμη πιο εφιαλτική.

Σε ότι αφορά στην εξασφάλιση θέσεων εργασίας, με ικανοποιητικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας και στους εργαζόμενους στα μεταλλεία, η εφαρμοζόμενη πολιτική, τους έχει οδηγήσει στην απαξίωση με την υλοποίηση των επιδοτούμενων από το ΕΣΠΑ προγραμμάτων κατάρτισης δίμηνης διάρκειας για άνεργους, προγράμματα τα οποία επιβαρύνονται  οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι μέσω της φορολογίας, για να καρπώνεται ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 40 -45% η ELDORADO GOLD.

Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να κάνουμε σαφές ότι διαφωνούμε ριζικά με σκοταδιστικές αντιλήψεις που απορρίπτουν γενικά την οποιαδήποτε προοπτική αξιοποίησης του Ορυκτού Πλούτου, και εν ονόματι οποιουδήποτε κινδύνου κάθε επενδυτικού σχεδίου, αντιτίθενται και απαιτούν να σταματήσει γενικά η έρευνα για τους Ορυκτούς Πόρους στη χώρα. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η γνώση είναι δύναμη, κάθε χώρα και κάθε κοινωνία πρέπει να γνωρίζει τον πλούτο που φιλοξενεί το υπέδαφός της και να απαιτεί την ορθολογική αξιοποίησή του με σεβασμό στο περιβάλλον και προς όφελος των πολιτών.  Με αυτή την έννοια δεν κατανοούμε αντιδράσεις που εκδηλώνονται για κάθε ερευνητικό πρόγραμμα που αφορά ακόμη και στην έρευνα για τον Ορυκτό Πλούτο. Πρέπει επίσης να θυμίσουμε ότι  στην 60χρονη πορεία του ΙΓΜΕ έχει δώσει με επιτυχία ερευνητικά αποτελέσματα που αφορούν στην απορρύπανση και στην αποκατάσταση μεταλλείων και λατομιών.

Τέλος προκειμένου να τοποθετηθούμε για την συγκεκριμένη Επένδυση της Ελληνικός Χρυσός δεν μπορεί να μην παίρνουμε υπόψη τη θέληση της συντριπτικής πλειοψηφίας των κατοίκων της περιοχής όπου αντί για διάλογο και εγγυήσεις, αντιμετωπίζουν το κράτος του Δένδια με τις χουντικής εμπνεύσεως, πρακτικές σύλληψης κατοίκων, λόγω της συμμετοχής τους σε κινητοποιήσεις κατά της επένδυσης, τις «εξαφανίσεις» κατοίκων, τις λήψεις DNA από πολίτες της περιοχής παρά τη θέλησή τους με μόνη αιτιολογία ότι εκφράστηκαν δημόσια κατά της επένδυσης, τη ρήψη δακρυγόνων μέσα σε σχολεία και την κλήση σε απολογία στην αντιτρομοκρατική υπηρεσία σε 15χρονες μαθήτριες, σε παράβαση κάθε νομιμότητας. Ανάπτυξη με ΜΑΤ και τρομοκρατία δεν γίνεται, δεν μπορεί με την ΑΝΕΡΓΙΑ να εκβιάζεται η κοινή λογική, η επιστήμη και η έρευνα.

Το Συνδικάτο έχει πάγια θέση την εντατικοποίηση της έρευνας του Ορυκτού Πλούτου και την αξιοποίηση του προς όφελος του λαού και του τόπου. Για όλους τους λόγους που προαναφέραμε λέμε ΟΧΙ στο συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο, συμπαραστεκόμαστε σε όσους αγωνίζονται για μια αξιοποίηση του Ορυκτού Πλούτου με τις προϋποθέσεις που αναφέραμε.

ΝΕΡΟ ΦΥΣΙΚΟΣ ΠΟΡΟΣ Ή ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας εκδηλώνονται οι υψηλότερες θερμοκρασίες των τελευταίων 40 χρόνων, οι βροχοπτώσεις περιορίζονται και εκδηλώνονται με σφοδρές καταιγίδες και έλλειψη χιονοπτώσεων.  Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μικρές παροχές σε ποτάμια, μικρά αποθέματα νερού σε λίμνες, φράγματα και υδροφόρους ορίζοντες.

H  πατρίδα μας πλήττεται περιοδικά από ξηροθερμικά φαινόμενα και οι εκάστοτε κυβερνητικές εξαγγελίες εξορκίζουν τη λειψυδρία και τα επακόλουθά της με πυροσβεστικού χαρακτήρα μέτρα που κατά κανόνα είναι αναποτελεσματικά και αντιλαϊκά.

     Μέτρα πυροσβεστικά και αναποτελεσματικά σε ότι αφορά στη διαχείριση των υδατικών πόρων, αφού δεν προωθείται η διαχειριστική πολιτική με την εφαρμογή διαχειριστικών μελετών και προτύπων.

Ειδικότερα για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού στην ύδρευση και στην άρδευση, σε κάθε περίοδο ανομβρίας, προγραμματίζονται έκτακτα γεωτρητικά προγράμματα στις περιοχές που κατά κανόνα ήδη έχουν εξαντλήσει τα υπόγεια υδατικά τους αποθέματα (νησιά, ηπειρωτική Ελλάδα με υφάλμυρα υδροφόρα στρώματα κ.α.), αύξηση της μεταφοράς νερού με υδροφόρες, τιμολογιακή αύξηση του νερού για τη μείωση της κατανάλωσης, ακόμα και ηλεκτροδότηση με ωράριο κατά τους θερινούς μήνες αιχμής.

     Παράλληλα συνεχίζεται η ποιοτική υποβάθμιση των υδατικών και φυσικών πόρων χωρίς να παίρνονται ουσιαστικά μέτρα αντιμετώπισης της.

Ο νόμος 3199\03, ο οποίος μετέφερε το αντικείμενο της διαχείρισης των υδατικών πόρων στο ΥΠΕΚΑ, δημιούργησε λειτουργικά προβλήματα σε όλους σχεδόν τους φορείς που ασχολούνταν με την υδατική πολιτική (π.χ. Υπ. Γεωργίας,  ΙΓΜΕ, ΔΕΗ, ΕΜΥ, ΕΛΚΕΘΕ κ.α.) αλλά ακόμη και στις ίδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ (ΕΓΥ, περιφερειακές)

Τo ΥΠΕΚΑ όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τα υπαρκτά προβλήματα της διαχείρισης των υδατικών πόρων, αλλά προωθεί στοιχειώδεις τεχνοοικονομικές υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία 2000/60 με την εκπόνηση ανεπαρκών μελετών από ιδιωτικούς φορείς, χωρίς την γνώμη των αρμόδιων φορέων όπως το ΙΓΜΕ, με αποτέλεσμα  η χώρα μας να είναι κατηγορούμενη στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια για τη μη τήρηση διατάξεων της οδηγίας. 

Με την εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που ακολουθείται και στην αξιοποίηση των υδατικών πόρων (ιδιωτικοποίηση ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ) υπήρξε αλόγιστη αύξηση στη κατανάλωση και υπέρογκη αύξηση της τιμής του νερού, ακόμη και σε περιόδους μεγάλης επάρκειας υδατικών αποθεμάτων (οι τελευταίες εξαγγελθείσες μειώσεις του 1-3 ευρώ αποτελούν εμπαιγμό), προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι χρηματιστηριακές σκοπιμότητες της εταιρείας, αφήνοντας χωρίς επενδύσεις έργα υποδομών που αφορούν στη συντήρηση δικτύων, γεωτρήσεων κ.α. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής θα είναι η μη δυνατότητα αξιοποίησης των αποθεμάτων των υπόγειων νερών σε περίπτωση λειψυδρίας, που δεν είναι απίθανη με τις συχνές κλιματικές αλλαγές και την πιθανή μείωση των αποθεμάτων των ταμιευτήρων, αν και εφέτος δεν προβλέπεται τέτοιος κίνδυνος.

 Μέσα σ΄ αυτή  την κατάσταση  η συνέχιση της έρευνας των υπόγειων νερών από το ΙΓΜΕ θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένη. Στρατηγικός στόχος του ερευνητικού προγράμματος θα πρέπει να είναι η κάλυψη της χωροχρονικής ανεπάρκειας των υδατικών πόρων με την ορθολογική αξιοποίηση των υπόγειων υδατικών αποθεμάτων και η εκτίμηση της ποιοτικής κατάστασης των υπόγειων νερών με προτεραιότητα στη λήψη μέτρων για την προστασία των υδατικών αποθεμάτων που δεν έχουν επιβαρυνθεί, αλλά και για την αποκατάσταση της φυσικής ποιότητας όσων υδροφορέων έχει υποβαθμίσει η ποιότητα τους.

Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν είναι αυτονόητο και γι΄ αυτό μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία δέσμευση της Πολιτείας για την χρηματοδότηση του ερευνητικού προγράμματος των υπόγειων νερών αν και από το ΙΓΜΕ έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες ερευνητικές προτάσεις 2.5 εκ. ευρω για 20 τουλάχιστον υδατικά σώματα τα οποία παρουσιάζουν ποσοτικά ή ποιοτικά προβλήματα. Παράλληλα, το πρόγραμμα που αφορά στο Εθνικό Δίκτυο παρακολούθησης των υπόγειων νερών κρίνεται ανεπαρκές, τόσο όσον αφορά στη χωροταξική πυκνότητα, όσο και στο χρονικό βήμα παρακολούθησης. Και ενώ οι προτεραιότητες ενός ερευνητικού Ινστιτούτου έπρεπε να επικεντρώνονται στις συγκεκριμένες ερευνητικές δράσεις, το ΥΠΕΚΑ μέσω της ΕΓΥ προωθεί στα μουλωχτά (χωρίς έγκριση των αρμόδιων οργάνων Διοίκησης του ΕΚΒΑΑ -πρώην ΙΓΜΕ) μια προγραμματική σύμβαση για την απογραφή όλων των παράνομων και μη γεωτρήσεων της χώρας (αντικείμενο που εμπίπτει στις αρμοδιότητες των περιφερειών και της αυτοδιοίκησης) προκειμένου να γίνει η τιμολόγηση και η επιβολή τέλους στις γεωτρήσεις, καθιστώντας το Ινστιτούτο φοροεισπράκτορα. Με δεδομένη δε την μη αριθμητική και διοικητική επάρκεια του ΙΓΜΕ σήμερα, και καθώς για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος απαιτούνται το λιγότερο πάνω από 1500 ανθρωποημέρες,  είναι προφανής ο στόχος το ΙΓΜΕ να αναθέσει αυτή την εργασία σε ιδιώτες.

Η πρόσφατη ψήφιση της ΠΝΠ για την τιμολόγηση του νερού (κυρίως το αγροτικό) , σε συνδυασμό με την ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης, προετοιμάζουν ένα υδατικό καθεστώς για τη χώρα παρόμοιο χωρών της Λατινικής Αμερικής, όπου φορολογείται ακόμη και η βροχή. Σε μια περίοδο που πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, ο φυσικός αυτός πόρος γίνεται εμπόρευμα και αντικείμενο κερδοσκοπίας από μια χούφτα πολυεθνικές όπως η Vinedi και η Suez, έχοντας ή τελευταία ήδη βάλει πόδι στην ΕΥΑΘ με 5.5%. Το επόμενο βήμα της ιδιωτικοποίησης σημαίνει αύξηση της τιμής (ήδη το 1999 -2001 με τις μετοχοποιήσεις η αύξηση ήταν από 250 -300%) και υποβάθμιση της ποιότητας.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο υδατικής πολιτικής ο ρόλος του ΙΓΜΕ αντικειμενικά υποβαθμίζεται μέχρι να καταλήξει σε μια γραφειοκρατική υπηρεσία του Δημοσίου που θα υλοποιεί συμβάσεις για τρίτους .

Με βάση τα όσα προαναφέραμε για τις Σκουριές και για το νερό, η πάλη των εργαζόμενων του ΙΓΜΕ για ένα δημόσιο, αποκεντρωμένο ερευνητικό Ινστιτούτο θα πρέπει να στηριχτεί από όλα τα συνδικάτα, από όλο το λαό. Η σημερινή συνέντευξη τύπου αποτελεί μια προετοιμασία για τους αγώνες που έρχονται.