Παρουσίαση Δρ. Γεωλόγου Παναγιώτη Πάσχου

ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η 35 χρονη δραστηριότητα των περιφερειακών μονάδων του ΙΓΜΕ, των οποίων η παρουσία συνδέθηκε με προτεραιότητες εθνικής σημασίας και αποκέντρωσης, έδωσε σημαντικά αποτελέσματα στην έρευνα του ορυκτού πλούτου της χώρας. Η πορεία τους από το 1976 μέχρι σήμερα καθορίστηκε από τη συνολική πορεία του Ινστιτούτου.

Οι περιφερειακές μονάδες του ΙΓΜΕ είχαν και έχουν το πλεονέκτημα της αμεσότητας με τους χρήστες των αποτελεσμάτων της έρευνας του Ι.Γ.Μ.Ε., να βρίσκονται κοντά στο θεματικό αντικείμενο, να είναι δίπλα στην Τ.Α. (Περιφέρεια, Νομαρχίες, Δήμοι, Κοινότητες) και να γίνονται αποδέκτες των ανησυχιών τους. Έτσι δημιούργησαν με την παρουσία τους μια ιδιαίτερη σχέση με τις τοπικές κοινωνίες, καλύπτοντας σε μεγάλο βαθμό το επιστημονικό έλλειμμα των περιφερειών.

Η 35χρονη ύπαρξή τους σφραγίστηκε με θεαματικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση προβλημάτων ύδρευσης και άρδευσης. Πλήθος Δήμων και Κοινοτήτων οφείλουν την σημερινή επάρκεια σε νερό στα ερευνητικά και παραγωγικά έργα του Ι.Γ.Μ.Ε. Έγιναν παρεμβάσεις και εκπονήθηκαν μελέτες σε θέματα αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων, επιλογής χώρων απόθεσης απορριμμάτων, καθορισμού λατομικών ζωνών, μαρμαροφόρων περιοχών, επιλογής θέσεων κοιμητηρίων, γεωτεχνικών προβλημάτων στο οδικό δίκτυο, οικισμούς και διατηρητέα μνημεία.

Οι Περιφερειακές Μονάδες είναι οργανωμένες με πλούσια εμπειρία  και αποτελούν πολυσυλλεκτικά τμήματα του Ι.Γ.Μ.Ε. με δραστηριότητες και πρωτοβουλίες προσαρμοσμένες στις τοπικές ανάγκες και δραστηριότητες καταξιωμένες από τις τοπικές κοινωνίες. Δυστυχώς όμως διαρκώς συρρικνώνονται και απαξιώνονται.

Η διαρκής αβεβαιότητα που κυριαρχούσε όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα στο χώρο των Παραρτημάτων, η έλλειψη ενδιαφέροντος για μετακίνηση προσωπικού από το κέντρο προς την περιφέρεια και οι εσκεμμένες επικλήσεις για ανισομερή κατανομή προσωπικού, αποτέλεσαν αρνητικά στοιχεία και οδήγησαν στη συνεχή συρρίκνωση τους σε εξειδικευμένο προσωπικό.

Ωστόσο παρά τις όποιες αδυναμίες στήριξαν και στηρίζουν το ερευνητικό και παραγωγικό έργο του ΙΓΜΕ. Από την ίδρυση τους μέχρι σήμερα υλοποίησαν πλήθος έργων με σημαντικό προϋπολογισμό. Με πρωτοβουλίες των Παραρτημάτων αποκτήθηκαν ιδιόκτητες κτιριακές εγκαταστάσεις στην Πρέβεζα, στη Κοζάνη και στη Ξάνθη, δημιουργώντας άριστες συνθήκες εργασίας και εργαστηριακής υποδομής. ΄Όλα αυτά  έγιναν σε μια προσπάθεια ενδυνάμωσης των αποκεντρωμένων υπηρεσιών του Ι.Γ.Μ.Ε. και καταξίωσης του κοινωνικού και επιστημονικού του ρόλου στην περιφέρεια.

 

ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Σήμερα υπάρχει μια συσσωρευμένη γνωστική υποδομή η οποία δυστυχώς  με την πάροδο του χρόνου απαξιώνεται λόγω αδυναμίας διαχείρισης του προσωπικού. Το ΙΓΜΕ αντί να μπει στο περιθώριο πρέπει και μπορεί να προχωρήσει στην ανάληψη πρωτοβουλιών και στην προώθηση συνεργασιών.

Συγκεκριμένα

·               Επαναδραστηριοποίηση του ΙΓΜΕ σ’ αυτό που είναι απ’ όλους αποδεκτό, στη βασική γεωλογική έρευνα υποδομής και ιδιαίτερα στην  γεωλογική χαρτογράφηση της χώρας σε μεγαλύτερη κλίμακα (1:25000 η 1:20000 ή μεγαλύτερη). Είναι μια δραστηριότητα που θα σχεδιαστεί και σε συνεργασία με ανάλογους ερευνητικούς φορείς και τα ΑΕΙ, θα αποφασιστεί και θα υλοποιηθεί με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και προσωπικό. Μια δράση η οποία θα βρει υποστηρικτές σε όλο το φάσμα των χρηστών της λεπτομερούς γεωλογικής πληροφορίας, θα αναζωογονήσει αντικείμενα που είχαν φθίνουσα πορεία  και το σημαντικότερο θα δώσει απασχόληση σε νέο ικανότατο προσωπικό.

·               Δημιουργία γεωλογικών μουσείων εκμεταλλευόμενοι την σημερινή ιδιόκτητη κτηριακή υποδομή, με δραστηριότητες προβολής και ενημέρωσης των κατά περιοχή γεωλογικών χαρακτηριστικών. Τα δίκτυα γεωτόπων και η ανάδειξη των γεωπάρκων μπορούν να αποτελέσουν μέρος των δραστηριοτήτων μας και θα έχουν την υποστήριξη των ΟΤΑ

·               Συνεργασία με το ΥΠΠΟ για τη κάλυψη του ελλείμματος γεωλογικής πληροφορίας στις αρχαιολογικές έρευνες (ανασκαφές, αναστηλώσεις, συντηρήσεις)

·               Συνεργασία με τους ΟΤΑ (μέσω της ΚΕΔΚΕ, ή των αναπτυξιακών εταιρειών τους) για την παροχή γεωλογικών πληροφοριών σε ζητήματα νερού (ύδρευση, άρδευση, ιαματικές πηγές κλπ), γεωθερμικών πεδίων, καταστροφικών φαινομένων, οικιστικών σχεδίων, κλπ.

Υπάρχουν όμως βασικές προϋποθέσεις για να έχουμε αποτελέσματα που να οδηγούν σε βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης και όχι στασιμότητα ή πισωγυρίσματα και οι οποίες είναι:

·           Ανανέωση – στελέχωση του ΙΓΜΕ με ανθρώπινο δυναμικό εξειδικευμένο.

·           Καθιέρωση συνεχούς εκπαίδευσης του προσωπικού όλων των βαθμίδων.

·           Εξασφάλιση ιδιόκτητων κτηριακών υποδομών και στις υπόλοιπες περιφερειακές μονάδες.

·           Στελέχωση των περιφερειακών μονάδων δίνοντας έμφαση στις ιδιαιτερότητες κάθε περιφέρειας.

·           Ενίσχυση και αξιοποίηση των εργαστηριακών εγκαταστάσεων

·           Εφαρμογή υλικοτεχνικών υποδομών που να ανταποκρίνονται στις νέες τεχνολογικές και επιστημονικές απαιτήσεις.

·           Αποκατάσταση του εσωτερικού περιβάλλοντος και εργασιακής ηρεμίας (μισθολογική αναβάθμιση, απάλειψη αβεβαιοτήτων, τόνωση του προσωπικού).

·           Ενίσχυση της διεπιστημονικής διασύνδεσης με συναφή επιστημονικά κέντρα και ΑΕΙ.

·           Χάραξη μέσο-μακροπρόθεσμης στρατηγικής που θα καθορίζει στους στόχους και το ρόλο του ΙΓΜΕ. Στόχος του ΙΓΜΕ πρέπει να είναι η συλλογή επεξεργασία και αρχειοθέτηση της γεωλογικής πληροφορίας με απώτερο σκοπό την αναπαραγωγή γνώσης μέσα από την ανάλυση, την ερμηνεία και την διάχυση της γεωλογικής γνώσης στην κοινωνία.

ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΜΕ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Σήμερα οι περιφέρειες αποκτούν σταδιακά διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Είναι αυτές που σχεδιάζουν, αποφασίζουν και χρηματοδοτούν τα επιμέρους αναπτυξιακά  προγράμματα. Οι περιφέρειες για να πετύχουν στην προσπάθειά τους για ανάπτυξη, έχουν ανάγκη υποστήριξης από εξειδικευμένους επιστημονικούς δημόσιους φορείς που θα λειτουργούν με αποκεντρωμένη δομή και επαρκή στελέχωση σε προσωπικό και μέσα. H συμμετοχή των Περιφερειακών Μονάδων του ΙΓΜΕ στις αναπτυξιακές διαδικασίες των Περιφερειών θα αποφέρει οφέλη στο ΙΓΜΕ εξασφαλίζοντας πόρους και δραστηριότητες. 

Η ενδυνάμωση των περιφερειακών μονάδων θα διασφαλίσει τη συνέχεια και λειτουργία τους με στόχο την αποκέντρωση υπηρεσιών και δραστηριοτήτων προς όφελος της περιφερειακής ανάπτυξης. Η παρουσία τους, τροφοδοτεί με γεωλογική γνώση κάθε Περιφέρεια σε ότι αφορά τη γεωλογική δομή, την αξιολόγηση του ορυκτού πλούτου, τη διαχείριση του νερού, την αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων, την πρόβλεψη των γήινων αλλαγών, τον σχεδιασμό των διαφόρων τεχνικών έργων, τις αποφάσεις για χρήσεις γης, τη προστασία του περιβάλλοντος. Είναι αυτή η γνώση που διαμορφώνει την βασική υποδομή για τη χάραξη δημόσιας στρατηγικής για τον ορυκτό πλούτο της χώρας. Στρατηγική πού σχεδιάζεται σε κεντρικό επίπεδο και επιμερίζεται, εξειδικεύεται και διαμορφώνεται από και κατά γεωγραφικό διαμέρισμα.

Επιβάλλεται να εργαστούμε προς την κατεύθυνση αυτή και να φροντίσουμε ώστε η ανασυγκρότηση του ΙΓΜΕ να μη καθορίζεται από συγκυρίες περιστάσεων ή προσώπων. Χρειάζεται να γίνει ξεκάθαρο εάν η πολιτεία  κατανοεί, αποδέχεται και ενισχύει την ύπαρξη του ΙΓΜΕ, γεγονός που συνεπάγεται την υποχρέωση της για χρηματοδότηση της γεωλογικής έρευνας.

Σε μια χώρα που η γεωλογική έρευνα έχει πολλά να προσφέρει στην ενεργειακή πολιτική και στην κατασκευή μεγάλων έργων είναι λάθος η συρρίκνωση φορέων που θα οργανώσουν και θα εκτελέσουν αυτή την έρευνα.

ΙΓΜΕ χωρίς περιφερειακή δομή θα είναι ακρωτηριασμένο με περιορισμένη εμβέλεια και δυναμική. Η περιφερειακή δομή του Ι.Γ.Μ.Ε. είναι στήριγμα  και μεταφορέας γνώσης στην ανάπτυξη της περιφέρειας

  

ΠΑΣΧΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

                                                                                            

                                                                                                                 Δρ Γεωλόγος