Χαιρετισμός Κων. Κούκουζα, τ. Διευθυντή στο ΙΓΜΕ

ΗΜΕΡΙΔΑ ΙΓΜΕ  9.6.2013

                    

  ‘Η Επιστημονική Έρευνα ως απάντηση στην κρίση’       

                                             

                 

    Αγαπητοί Σύνεδροι,  Συνάδελφοι  και παλιοί Συνεργάτες. Λόγοι πέρα από τη θέλησή μου με αναγκάζουν να μη βρίσκομαι σήμερα κοντά σας. Η σκέψη μου όμως είναι πάντα στο ΙΓΜΕ και στους ανθρώπους του, που τόσο αγάπησα. Τριάντα πέντε χρόνια κοινής προσπάθειας για τον τόπο αυτό δεν ξεχνιούνται.

    Ο τίτλος της ημερίδας σας τόσο επίκαιρος, αλλά και τόσο παλιός. Όταν μετά τις καταστροφές της κατοχής και του εμφύλιου, λίγο πριν από στις αρχές της 10ετίας του ’50, η Αποστολή στην Ελλάδα του Οργανισμού Περιθάλψεως και Αποκαταστάσεως των Ηνωμένων Εθνών, η γνωστή τότε ΟΥΝΡΡΑ, βρήκε ελάχιστα, μη αξιολογήσιμα, στοιχεία, που της χρειάζονταν για την προσπάθεια αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πόρων της Ελλάδας .

Αμέσως, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ‘ουδεμία επένδυσις κεφαλαίου δύναται από απόψεως Εθνικής Οικονομίας να είναι αποδοτικωτέρα από την επένδυσιν εις την έρευναν’ και ‘επείγει η ίδρυση του κατάλληλου Οργανισμού Επιστημονικής και Τεχνικής Ερεύνης, ο οποίος , π ρ ο ι κ  ι ζ ό μ ε ν ο ς με τα απαιτούμενα κεφάλαια και διαθέτον το κατάλληλον και επιστημονικόν προσωπικόν και υλικόν, να αναλάβη το έργον της συστηματικής ερεύνης εις όλους τους παραγωγικούς κλάδους’ .

Και το 1951 συστάθηκε το ΙΓΕΥ (Ινστιτούτο Γεωλογικών  Ερευνών Υπεδάφους), το μετέπειτα ΙΓΜΕ. Μεγάλος αγώνας για να φτιαχτεί το ΙΓΕΥ: λίγοι στην αρχή ανειδίκευτοι επιστήμονες, με πενιχρά υλικά μέσα, αλλά με περίσσεια ψυχής. Το περισσότερο προσωπικό μετεκπαιδεύτηκε στο εξωτερικού με μικρής διάρκειας υποτροφίες και με μετακλήσεις ξένων εμπειρογνωμόνων. Σχεδόν αμέσως άρχισε η επιστημονική έρευνα από τις περισσότερο ελπιδοφόρες περιοχές.

Καταγράφηκαν και αξιολογήθηκαν χρωμίτες , λευκόλιθοι που στήριξαν για πολύ το μεταλλευτικό τομέα.

Καταγράφηκαν και χαρτογραφήθηκαν οι βωξίτες και τα σιδηρονικέλια, που για πολύ ακόμα θα τροφοδοτούν τις αντίστοιχες ελληνικές βιομηχανίες.

Μελετήθηκαν οι λιγνιτικές λεκάνες και παραδόθηκαν στη Χώρα δισεκατομμύρια τόνοι λιγνίτη. Αυτού του λιγνίτη που δίνει τη φτηνότερη μέχρι τώρα ηλεκτρική ενέργεια και έχει να δώσει για χρόνια πολλά ηλεκτρισμό στη Χώρα μας, με τα μεγάλα λιγνιτικά κοιτάσματα, που δεν έχουν μπει ακόμα στην εκμετάλλευση. Είναι ο λιγνίτης που έχει κατασυκοφαντηθεί  τελευταία από τα γνωστά συμφέροντα.

Υδρογεωλογικές μελέτες, γεωτεχνικές μελέτες έλυσαν προβλήματα και συντέλεσαν στην ανάπτυξη περιοχών. 

Περιβαλλοντικές έρευνες, καταστροφικά φαινόμενα κ.ά.

Γεωθερμικά πεδία ερευνήθηκαν αποκλειστικά από το ΙΓΜΕ και ανακαλύπτονται και νέα.

Βρέθηκαν τα πρώτα κοιτάσματα ουρανίου.

Με δυο μόνο γενιές γεωλόγων η Ελλάδα καλύφθηκε σχεδόν στο σύνολό της με γεωλογικούς χάρτες μεγάλης κλίμακας (1: 50.000), που αποτελούν δωρεάν εργαλείο για ό,τι πάνω στη Γη. Γνωρίζει κανείς αν άλλος φορέας έχει καλύψει όλη την Ελλάδα με θεματικούς χάρτες, εκτός από την ΓΥΣ με τους τοπογραφικούς;

    Καλά μέχρι τώρα, θα πει κανείς. Με το παρόν και το  μέλλον τι γίνεται ;

Μια είναι η απάντηση: και αν δεν είχαμε ΙΓΜΕ έπρεπε να το φτιάξουμε αμέσως, όπως έφτιαξαν τότε το 1951 το ΙΓΕΥ.

Αν είναι αλήθεια ότι θέλουμε ανάπτυξη της Ελλάδας, όπως θέλανε και τότε, τώρα παρά ποτέ έχει ανάγκη η Χώρα μας τις υπηρεσίες του ΙΓΜΕ. Ακούμε για πετρέλαια, για αέρια, για χρυσάφια, για μεγάλες κατασκευές, για αγωγούς διεθνείς και ντόπιους. Γίνεται κάτι από αυτά χωρίς τη γεωλογία ; Χωρίς τον επίσημο γεωλογικό σύμβουλο του κράτους ; Ακούμε κάθε τόσο από επίσημα χείλι αλήθειες και ψέματα μαζί ανακατεμένα για πετρέλαια εδώ, για αέρια εκεί, με τεράστια αποθέματα (!!) και αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ (!!). Που είναι ο επίσημος επιστημονικός φορέας να μιλήσει μόνο την αλήθεια, χωρίς σκοπιμότητες ; Να γιατί χρειάζεται – ή δεν χρειάζεται –το  ΙΓΜΕ !!

    Επαναλαμβάνουμε τα λόγια που ειπώθηκαν πριν από 60 χρόνια, σε σχεδόν ανάλογες συνθήκες :  Ανάπτυξη χωρίς Έρευνα δεν γίνεται. Και για τα θέματα που τρέχουν σήμερα (έρευνα για πετρέλαια, για βιομηχανικά ορυκτά, για νερά, για μάρμαρα, για περιβάλλον κ.ά. ) η γεωλογική έρευνα πρέπει να χρηματοδοτηθεί και να ενισχυθεί.

Ποιόν εξυπηρετεί η συρρίκνωση του ΙΓΜΕ; Γενιές αγωνίστηκαν και χρήματα επενδύθηκαν από όλες τις Κυβερνήσεις τα εξήντα αυτά χρόνια, για να φτιαχτεί ένα Γεωλογικό Ινστιτούτο εφάμιλλο των άλλων ευρωπαϊκών. Την υλική υποδομή του, την άρτια γεωλογική βιβλιοθήκη του και τον εργαστηριακό εξοπλισμό του θα τον ζήλευαν πολλοί. Το προσωπικό του ΙΓΜΕ , άριστα καταρτισμένο, με μεταπτυχιακούς τίτλους, με διδακτορικά, με μεγάλη συσσωρευμένη εμπειρία σε όλα τα αντικείμενα των γεωεπιστημών, μπορεί να ανταπεξέλθει πλήρως στις ερευνητικές ανάγκες της Χώρας μας. Αρκεί να ενισχυθεί υλικά και ηθικά και να τους ανατεθούν τα ερευνητικά έργα που τους αναλογούν. Τα τελευταία χρόνια  έχουν αποθαρρυνθεί το προσωπικό, αντί να αναγνωρίζεται η προσφορά του, κατασυκοφαντείται.

   Δεν λέει κανείς ότι δεν απαιτείται μια αναμόρφωση, μια προσαρμογή. Άλλο όμως αυτό και άλλο η διάλυση. Έχουν κατατεθεί πολλές και καλές προτάσεις κατά το παρελθόν –και το πρόσφατο –για την αναδιοργάνωση του ΙΓΜΕ, αλλά εφόσον δεν καταλήγουν στη διάλυση του ΙΓΜΕ δεν γίνονται δεκτές. Γιατί ;

    Οι κυβερνόντες, αν θέλουν πράγματι την ανάπτυξη, πρέπει να ενισχύσουν την έρευνα και μόνο με το φιλότιμο των εργαζομένων έρευνα δεν γίνεται. Απαιτούνται και χρήματα, που οφείλει η πολιτεία να τα βρει και να τα διαθέσει, για τους δημόσιους φορείς έρευνας. Γιατί όλοι ξέρουμε ότι η έρευνα ιδιωτικών φορέων, παρά τους εξαίρετους επιστήμονες που μπορεί να διαθέτει, δεν μπορεί να αποκαλύψει όλη την αλήθεια.

    Αγαπητοί Σύνεδροι, αγαπητοί Συνάδελφοι σας εύχομαι καλή επιτυχία στην Ημερίδα σας και ο λόγος σας να έχει την καλλίτερη απήχηση. Την αξίζετε.